ေရွ႕ေနခ အေၾကာင္း-(၁)
' ေရွ႕ေနခ အေၾကာင္း-(၁)
'
(တိုင္ပင္ခ)
ကိုျဖဴ ။ “ေရွ႕ေနခ”အေၾကာင္းေျပာျပပါဆရာ။
ယူတီေက ။ ေရွ႕ေနလုပ္ငန္းဟာအက်ဳိးေဆာင္ရတဲ့ (Service)လုပ္ငန္းျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕ ေနဆိုတာ အမႈ႕သည္အတြက္ အမႈကိစၥေတြမွာ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးရပါတယ္။ အမႈ႔သည္ေတြကို ဥပေဒနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာ၀န္ေတြအေၾကာင္း အႀကံေပးေျပာဆိုရတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အမႈ႔အပ္ႏွံသူ/တိုင္ပင္သူ (Clients)ေတြဟာ အမႈ႔အခင္းမျဖစ္မီ၊ ျဖစ္ဆဲ၊ ျဖစ္ၿပီး ကာလေတြမွာ ဘယ္လိုဥပေဒေရးရာအရ (အခြင့္အေရး/တာ၀န္)ရွိႏိုင္တယ္ဆုိတာကို ေရွ႕ေနေရွ႕ ရပ္မ်ားထံသြားၿပီး ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၾကပါတယ္။ ေရွ႕ေနကို စိတ္တုိင္းက်ရင္ အမႈ႔အပ္ႏွံပါတယ္။ မူလ႐ံုးမွာ မူလ႐ံုးမွာအမႈ႔ၿပီးျပတ္သြားရင္ အမႈ႔တစ္ခုၿပီးဆံုးပါတယ္။ မူလ႐ံုးစီရင္ခ်က္အမိန္႔အေပၚ မေက်နပ္ရင္အထက္႐ံုးကို မိမိ(အမႈ႔သည္)ကျဖစ္ေစ၊ တစ္ဘက္အမႈ႔သည္ကျဖစ္ေစ (အယူခံမႈ႔/ျပင္ဆင္မႈ)တက္ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာလဲ ဒီေရွ႕ေနကို ဆက္ငွားရမ္းမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ထပ္တစ္မႈ႔အတြက္ ေရွ႕ ေနလိုက္ရျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ မူလ႐ံုး၊ အယူခံ႐ံုး၊ ျပင္ဆင္မႈ႔႐ံုး၊ ေနျပည္ေတာ္တစ္ဦးထိုင္႐ံုး၊ စံုညီခံု႐ံုးအထိ ေရာက္ေအာင္ေရွ႕ေနမ်ား လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ (အက်ဳိးေဆာင္)ေပးရတတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရွ႕ေနခ အေၾကာင္းတင္ျပတဲ့အခါ အမႈ႔မျဖစ္မီတုိင္ပင္ျခင္း၊ အႀကံေပးျခင္းက စၿပီး ေျပာျပပါမယ္။ က်န္တဲ့အမႈ႔လိုက္ပါျခင္း အေၾကာင္းကို ေနာက္ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ တင္ျပပါမယ္။
အမႈ႔ကိစၥတုိင္ပင္၊ ေဆြးေႏြး၊ အႀကံေပးျခင္း။
အမႈ႔အခင္းမျဖစ္ပြားမီတုိင္ပင္ျခင္း။
(က) တရားမမႈ႔ခင္းမ်ား
လင္မယားကြာလိုမႈ႔၊ အိမ္ငွားႏွင္လိုမႈ႔၊ ေခ်းေငြရလိုမႈ႔၊ က်ဴးေက်ာ္သူကိုႏွင္ထုတ္လိုမႈ႔၊ အေမြပံုပစၥည္းစီမံခန္႔ခြဲေပးေစလိုမႈ႔စတဲ့ တရားမေၾကာင္းဆိုင္ရာ အမႈ႔ေတြကို တရားမစြဲဆိုမီ (အမႈ႔အခင္းတရား႐ံုးမေရာက္မီ) ေရွ႕ေနမ်ားထံမွာ တိုင္ပင္တတ္ၾကပါတယ္။
ဥပမာ (၁) ကြာလိုမႈ
ကြာလိုမႈ႕မ်ားမွာ လင္ကမယား/မယားကလင္ကို ကြာခ်င္တတ္ပါတယ္။ (ဆႏၵ) ကြာခ်င္ေပမဲ့ ကြာရတဲ့အေၾကာင္းက ဥပေဒနဲ႔ညီ/မညီ မသိတတ္ၾကပါဘူး။ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္က ကြာလိုသူရဲ႕ ဆႏၵကိုေဆာင္ရြက္ေပးရာမွာ ဥပေဒနဲ႔ ညီတဲ့အမႈ႔အခင္းျဖစ္/မျဖစ္ ေမးျမန္းၾကည့္ရပါတယ္။ လိမ္လည္ေျပာဆိုၿပီး ေပါင္းသင္းခဲ့လို႔၊ အျခားသူနဲ႔ ေဖာက္ျပန္လို႔၊ ေနာက္မိန္းမယူလို႔၊ မေထာက္ပံ့ဘဲ စြန္႔ပစ္ထားလို႔၊ ရက္စက္ရုိက္ႏွက္မႈ႔လုပ္လို႔စတဲ့ လင္မယားကြားရွင္းျပတ္စဲေစတဲ့၊ ဥပေဒေရးရာ (အခြင့္အေရးနဲ႔တာ၀န္)အေၾကာင္းေမးျမန္းရပါတယ္။ ေရွ႕ေနရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ထဲမွာ လင္ခန္းမယားခန္းျပတ္စဲရန္ လံုေလာက္ေသာအေၾကာင္း (၅)ခ်က္ျဖစ္တဲ့ (လည္ဆယ္၊ ေဖာက္ျပား၊ ေနာက္မယား ခ်စ္၊ စြန္႔ပစ္၊ ရက္စက္-ဤငါးခ်က္)ကို သိထားရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြ ရွိ/မရွိေမးျမန္း တိုင္ပင္၊ အႀကံေပးရပါတယ္။ လင္ျဖစ္သူက အသားမဲသြားလို႔၊ သြားေခါလာလို႔၊ ညအိပ္ယာထဲမွာ ေဟာက္တတ္လို႔ဆိုတဲ့ မယားျဖစ္သူရဲ႕အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔မညီပါဘူး။ ဥပေဒနဲ႔ အညီ တရားစြဲႏိုင္တဲ့ အမႈ႔မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္-ႏိုင္တဲ့အမႈ႔ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေရွ႕ေနမ်ားက အႀကံေပးေပးရပါတယ္။ တိုင္ပင္အႀကံေပးခေတာင္းရပါတယ္။ (ေပး-၅ေသာင္း)
(၂) အေမြမႈမ်ား
ဒီအမႈမ်ဳိးမွာ လာေရာက္တုိင္ပင္သူအမႈ႔သည္ဟာ အေမြရထုိက္သူအေမြစားအေမြခံ ဟုတ္/မဟုတ္ ေရွ႕ေနက ေမးျမန္းရပါတယ္။ အေမြလမ္းေၾကာင္းမွာ မရွိတဲ့ သူဆိုရင္ အေမြမႈ႔စြဲဆိုရင္လည္း အေမြမရႏိုင္ပါဘူး။ ဥပမာ – အမႈ႕သည္ဟာ ေသသူအေမြရွင္ရဲ႕ ေမြးစားသားပါ၊ အေမြမႈစြဲခ်င္ပါတယ္လို႔ ေျပာလာတယ္။ ေမြးစားတာက ကိတိၳမသားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္နဲ႔ ေမြးစားတာမဟုတ္ဘူး။ ေသသူမွာ သားရင္း၊ သမီးရင္းေတြရွိေနရင္ ဒီေမြးစားသားဆိုသူဟာ အေမြမရႏိုင္ပါဘူး။ ေရွ႕ေနက ဥပေဒေရးရာအရ အခြင့္အေရးမရွိေၾကာင္း အႀကံေပးရပါတယ္။ တိုင္ပင္အႀကံေပးခေတာင္းရပါတယ္။ (ေပး-ေျခာက္ေသာင္း)
(ခ)။ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား
(၁)လိမ္လည္မႈ(၄၂၀)၊ အလြဲသံုးစားမႈ(၄၀၃/၄၀၆)
A အမႈ႔သည္က သူ႔အေပၚတဘက္လူ B ကလိမ္လည္မႈ႔၊ ယံုၾကည္အပ္ႏွံေရးေဖာက္ဖ်က္မႈ႔ (အလြဲသုံးစားမႈ႔နဲ႔)တရားစြဲေတာ့မယ္၊ ဘာျဖစ္ႏိုင္သလဲ အႀကံဥာဏ္လာေတာင္းတတ္ပါတယ္။ (သို႔မဟုတ္)
B အမႈ႔သည္က သူထံကေငြေခ်းၿပီးျပန္မေပးတဲ့ A အေပၚရာဇ၀တ္ေၾကာင္းနဲ႔ တရားစြဲခ်င္ေၾကာင္း လာတုိင္ပင္တတ္ပါတယ္။ ေရွ႔ေနက လိမ္လည္မႈ႔ (ပုဒ္မ -၄၂၀)နဲ႔ အလြဲသံုးစားမႈ႔ (ပုဒ္မ-၄၀၃/၄၀၆)ေျမာက္ေစတဲ့ အဂၤါရပ္မ်ားကို ေျပာျပၿပီးအႀကံေပးရတတ္ပါတယ္။ အႀကံေပး၊ တိုင္ပင္ခ ရပါတယ္။ (ေပး -တစ္သိန္း)
(၂) မယားခိုးမႈ(၄၉၇)
“ဆရာ-ကၽြန္ေတာ္ယူထားတဲ့ မိန္းမမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ (၄)ႏွစ္ ေက်ာင္းသူဘ၀တုန္းက ခိုးရာလိုက္ေျပးဖူးတယ္။ တရား႐ံုးမွာ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ခဲ့ဖူးတယ္တဲ့။ ေနာက္လက္ထပ္ပြဲ ပ်က္သြားၿပီး မယူျဖစ္ေတာ့ဘူးတဲ့။ အခုကၽြန္ေတာ္နဲ႔ လက္ထပ္ၿပီးမွ ကၽြန္ေတာ့္အေပၚ “မယားခိုးမႈ႔”နဲ႔ တရားစြဲဆိုမလို႔ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတယ္။ ဘာျဖစ္ႏိုင္သလဲဆရာ” တဲ့။ (ေပး-ရွစ္ေသာင္း)
(၃) တစ္လင္တစ္မယားဥပေဒ ပုဒ္မ – ၁၃
“ဆရာ-ကၽြန္ေတာ့္ပထမမယားႀကီးက ကၽြန္ေတာ့္ကို တစ္လင္တစ္မယားမႈ႔နဲ႔ တရားစြဲမယ္။ မစြဲေစခ်င္ရင္ ပစၥည္းေတြအကုန္သူ႔ကိုလႊဲေပးရမယ္ ေျပာေနတယ္ဆရာ။ တရားစြဲလို႔၊ ေထာင္က်ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရာထူးလဲျပဳတ္ၿပီ၊ ပစၥည္းလဲဆံုးၿပီ။ ကယ္ပါဦး” တဲ့။ (ေပး- ကိုးေသာင္း)
ဒီလုိနဲ႔ ေရွ႕ေနေတြဟာ အမႈ႔အခင္းမျဖစ္ေသးတဲ့ (တရားမမႈ႔ /ရာဇ၀တ္မႈ႔က) အမႈ႔သည္ေတြကို အႀကံဥာဏ္ေတြေပးရပါတယ္။ အႀကံေပးခ (Consultation Fee)ဆိုတာ ေတာင္းယူၾကပါတယ္။
ကိုျဖဴ ။ ဆရာတို႔ေရွ႕ေန ေရွ႕ရပ္ေတြ (တုိင္ပင္ခ)ကို ဘယ္လိုႏႈန္းနဲ႔ ေတာင္းၾကတာလဲဆရာ။
ယူတီေက ။ “တိုင္ပင္ခ”ဆိုတာ တိုင္ပင္တယ္၊ အႀကံေပးတယ္ဆိုတဲ့အဆင့္မွာ ေပးရတဲ့ ေရွ႕ ေနခ ျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္ပင္ခႏႈန္းကို အမ်ဳိးမ်ဳိးခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး ေရွ႕ေနေတြ ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ ေတာင္းခ်င္သေလာက္ ေတာင္းပါတယ္။ (ဟယ္ —) ဟုတ္ကဲ့။ အခ်ဳိ႕ေရွ႕ေနေတြဟာ ပံုေသႏႈန္းထားနဲ႔ တိုင္ပင္ခ ေတာင္းပါတယ္။ (တစ္ခါတိုင္ပင္ရင္ က်ပ္ငါးေသာင္း) အခ်ဳိ႕ေရွ႕ေနမ်ားၾကေတာ့ တိုင္ပင္ခ်ိန္(အခ်ိန္ကာလ ၾကာျမင့္မႈ႔အေပၚ ေတာင္းပါတယ္) (၁၅)မိနစ္ထိ ငါးေသာင္း၊ ေနာက္ထပ္ (၁၅)မိနစ္လွ်င္ ၃ေသာင္းႏႈန္း တိုင္ပင္ခေပးရပါတယ္။ အမႈ႔သည္နဲ႔ ေရွ႕ေနစေတြတဲ့အခ်ိန္မွာ၊ ေရွ႕ေနဟာအခ်ိန္မွတ္နာရီ (Timer)ဖြင့္ပါတယ္။ ပထမ(၁၅)မိနစ္အတြက္ တိုင္ပင္ခေငြႀကိဳၿပီးေပးရပါတယ္။ (၁၅)မိနစ္ျပည့္ရင္ ေရွ႕ေနက သတိေပးပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ (၁၅)မိနစ္တြက္ေငြထပ္ေပးရပါတယ္။ ေရွ႕ေနခမေပးရင္ ဆက္ၿပီး စကားမေျပာေတာ့ပါဘူး (အိုး —–) အခ်ဳိ႕ကေတာ့အမႈ႔သည္ရဲ႕ခ်မ္းသာမႈ႕ အမႈ႔တန္ဖိုးအေပၚမွာ ၾကည့္ၿပီး တိုင္ပင္ၿပီးမွ (၁)သိန္း(၂)သိန္းေတာင္းၾကတယ္။
ကိုျဖဴ ။ အမႈ႕သည္ေတြထံက ေရွ႕ေနေတြက ဘာျဖစ္လို႔ တိုင္ပင္ခ ေတာင္းၾကတာလဲဆရာ။ ကိုယ့္ကိုေရွ႕ ေနအျဖစ္ငွားလိုက္ရင္ၿပီးတာပဲ “အမႈ႔လိုက္ခ/ေရွ႕ေနခ ထဲမွာ တိုင္ပင္ခပါၿပီးသား မဟုတ္လား ဆရာ။
ယူတီေက။ အမႈ႔သည္နဲ႔ေရွ႕ ေန႔ဆက္ဆံေရးဟာ ကိုျဖဴေျပာသလို အျမဲတန္းေျဖာင့္ေျဖာင့္တန္းတန္း၊ လြယ္လြယ္ကူကူ၊ ေလးေလးစားစားမရွိတတ္ဘူးဗ်။ အမႈ႔တိုင္ပင္ေပမဲ့ တကယ္အမႈ႔ျဖစ္လာေတာ့ အျခားေရွ႕ေနကို ငွားသြားတတ္တယ္။ ပထမတိုင္ပင္ထားတဲ့ ေရွ႕ေနကိုမသံုးေတာ့ဘူး။ အဲဒီပထမေရွ႕ေနခမ်ာ တိုင္ပင္ခလဲယူမထားဘူးဆိုရင္ ဒီအမႈ႔သည္ထံကဘာမွမရေတာ့ဘူး။ ႐ံုးမွာ ေတြ႔ရင္ေတာင္ မသိသလို၊ မေခၚခ်င္သလိုေနတတ္တယ္။ ပိုဆိုးတာက ပထမေရွ႕ေနဟာ ကိုယ့္ကို တိုင္ပင္ထားဖူးတဲ့ အမႈ႔သည္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္အမႈ႔သည္က လာငွားရင္လဲ (ေရွ႕ေနက်င့္၀တ္အရ) လက္မခံရေတာ့ဘူး။ မလိုက္ရေတာ့ဘူးတဲ့ (ကိုယ့္ကိုမငွားလို႔/ တစ္ဘက္ လူငွားလို႔ လိုက္တာလို႔ေျပာလို႔မရဘူး)ေရွ႕ေနႏွစ္ခါနစ္နာတတ္တယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္းၾက ရတာပါဗ်ာ)
ကိုျဖဴ။ အမႈ႕သည္ေတြကလည္း ကိုယ္မငွားဘဲနဲ႔ ဘာလို႔ ေရွ႕ေနထံသြားၿပီးတိုင္ပင္ၾကတာလဲ။
ယူတီေက။ လူနာကအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးရဲ႕ ေဆးခန္းကိုသြားၿပီး ကုိယ္ရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေျပာျပမယ္။ ဆရာ၀န္ႀကီးက ဘာကုထံုး (ေဆးတိုက္/ေဆးထုိး/ခြဲစိတ္)နဲ႔ကုမယ္ဆိုတာကို ေမးမယ္။ လူနာက မႀကိဳက္ရင္ မကုေတာ့ဘူးဗ်ာလို႔(တစ္ျပားမွမေပးဘဲ)ျပန္ထြက္လာမယ္ဆိုရင္ ရပါ့မလား။ ကိုျဖဴ (အဲ) ဒါေပမဲ့ ေရွ႕ေနကို တုိင္ပင္ရင္ေတာ့ ဒီလိုေျပာလို႔ရတယ္။ အမႈ႔သည္ကေရွ႕ေနထံကို လာၿပီးတိုင္ပင္တယ္။
“ဆရာနဲ႔လာၿပီး တုိင္ပင္႐ံုပါ။ ဆရာကူညီႏိုင္မလား/လုပ္ေပးႏိုင္မလား သိခ်င္လို႔ပါ။ ဆရာရဲ႕ အရည္အေသြး၊ ေပါက္ေရာက္မႈ႕၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ႔၊ အဆက္အသြယ္လမ္းေၾကာင္း ေမးၾကည့္ခ်င္ လို႔ပါ။ ကၽြန္ေတာ္အမႈ႕ဆရာလိုက္ေပးလို႔ ႏိုင္မလားသိခ်င္လို႔လာၿပီးစူးစမ္းၾကည့္တာပါ၊ ႀကိဳက္ရင္ ငွားမယ္။ မႀကိဳက္ရင္ဒီတခါ တိုင္ပင္ၿပီးရင္ လွည့္ေတာင္မၾကည့္ေတာ့ပါဘူး၊ ဒါပါပဲ ဆရာ”လို႔ ထုတ္ေဖာ္ၿပီး မေျပာေပမဲ့ စိတ္ထဲမွာ ဒီအတိုင္းသေဘာထားၾကၿပီး တုိင္ပင္ၾကတာပါ။ ကိုျဖဴ-ဒါေၾကာင့္ကိုယ့္ကို တိုင္ပင္ေပမဲ့ ကိုယ္ကိုငွားလိမ့္မယ္ /အမႈ႕အပ္လိမ့္မယ္လို႔တစ္ထစ္ခ် မမွတ္ယူႏိုင္ပါဘူး။ ျမည္းၾကည့္႐ံုသက္သက္ပဲလို႔ ေရွ႕ေနမ်ားက သေဘာထားၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္တုိင္ပင္ခ ေတာင္းရတာပါဗ်ာ။
ကိုျဖဴ ။ ဆရာတို႔ထံလာ တုိင္ပင္တာနဲ႔ တုိင္ပင္ခေငြေတာင္းယူေတာ့ ဆရာတို႔မွာ ဘာေတြမ်ား ပြန္းပဲ့၊ ကုန္သြားလို႔လဲ ဆရာရယ္။
ယူတီေက။ (အခ်ိန္ကုန္-ေလကုန္)
(ဆက္ပါဦးမည္)
ယူတီေက (စိတ္၊ လိပ္၊ ဥ၊ တု)
_ Credit … http://crimenews-journal.com
(တိုင္ပင္ခ)
ကိုျဖဴ ။ “ေရွ႕ေနခ”အေၾကာင္းေျပာျပပါဆရာ။
ယူတီေက ။ ေရွ႕ေနလုပ္ငန္းဟာအက်ဳိးေဆာင္ရတဲ့ (Service)လုပ္ငန္းျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕ ေနဆိုတာ အမႈ႕သည္အတြက္ အမႈကိစၥေတြမွာ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးရပါတယ္။ အမႈ႔သည္ေတြကို ဥပေဒနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာ၀န္ေတြအေၾကာင္း အႀကံေပးေျပာဆိုရတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အမႈ႔အပ္ႏွံသူ/တိုင္ပင္သူ (Clients)ေတြဟာ အမႈ႔အခင္းမျဖစ္မီ၊ ျဖစ္ဆဲ၊ ျဖစ္ၿပီး ကာလေတြမွာ ဘယ္လိုဥပေဒေရးရာအရ (အခြင့္အေရး/တာ၀န္)ရွိႏိုင္တယ္ဆုိတာကို ေရွ႕ေနေရွ႕ ရပ္မ်ားထံသြားၿပီး ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၾကပါတယ္။ ေရွ႕ေနကို စိတ္တုိင္းက်ရင္ အမႈ႔အပ္ႏွံပါတယ္။ မူလ႐ံုးမွာ မူလ႐ံုးမွာအမႈ႔ၿပီးျပတ္သြားရင္ အမႈ႔တစ္ခုၿပီးဆံုးပါတယ္။ မူလ႐ံုးစီရင္ခ်က္အမိန္႔အေပၚ မေက်နပ္ရင္အထက္႐ံုးကို မိမိ(အမႈ႔သည္)ကျဖစ္ေစ၊ တစ္ဘက္အမႈ႔သည္ကျဖစ္ေစ (အယူခံမႈ႔/ျပင္ဆင္မႈ)တက္ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာလဲ ဒီေရွ႕ေနကို ဆက္ငွားရမ္းမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ထပ္တစ္မႈ႔အတြက္ ေရွ႕ ေနလိုက္ရျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ မူလ႐ံုး၊ အယူခံ႐ံုး၊ ျပင္ဆင္မႈ႔႐ံုး၊ ေနျပည္ေတာ္တစ္ဦးထိုင္႐ံုး၊ စံုညီခံု႐ံုးအထိ ေရာက္ေအာင္ေရွ႕ေနမ်ား လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ (အက်ဳိးေဆာင္)ေပးရတတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရွ႕ေနခ အေၾကာင္းတင္ျပတဲ့အခါ အမႈ႔မျဖစ္မီတုိင္ပင္ျခင္း၊ အႀကံေပးျခင္းက စၿပီး ေျပာျပပါမယ္။ က်န္တဲ့အမႈ႔လိုက္ပါျခင္း အေၾကာင္းကို ေနာက္ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ တင္ျပပါမယ္။
အမႈ႔ကိစၥတုိင္ပင္၊ ေဆြးေႏြး၊ အႀကံေပးျခင္း။
အမႈ႔အခင္းမျဖစ္ပြားမီတုိင္ပင္ျခင္း။
(က) တရားမမႈ႔ခင္းမ်ား
လင္မယားကြာလိုမႈ႔၊ အိမ္ငွားႏွင္လိုမႈ႔၊ ေခ်းေငြရလိုမႈ႔၊ က်ဴးေက်ာ္သူကိုႏွင္ထုတ္လိုမႈ႔၊ အေမြပံုပစၥည္းစီမံခန္႔ခြဲေပးေစလိုမႈ႔စတဲ့ တရားမေၾကာင္းဆိုင္ရာ အမႈ႔ေတြကို တရားမစြဲဆိုမီ (အမႈ႔အခင္းတရား႐ံုးမေရာက္မီ) ေရွ႕ေနမ်ားထံမွာ တိုင္ပင္တတ္ၾကပါတယ္။
ဥပမာ (၁) ကြာလိုမႈ
ကြာလိုမႈ႕မ်ားမွာ လင္ကမယား/မယားကလင္ကို ကြာခ်င္တတ္ပါတယ္။ (ဆႏၵ) ကြာခ်င္ေပမဲ့ ကြာရတဲ့အေၾကာင္းက ဥပေဒနဲ႔ညီ/မညီ မသိတတ္ၾကပါဘူး။ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္က ကြာလိုသူရဲ႕ ဆႏၵကိုေဆာင္ရြက္ေပးရာမွာ ဥပေဒနဲ႔ ညီတဲ့အမႈ႔အခင္းျဖစ္/မျဖစ္ ေမးျမန္းၾကည့္ရပါတယ္။ လိမ္လည္ေျပာဆိုၿပီး ေပါင္းသင္းခဲ့လို႔၊ အျခားသူနဲ႔ ေဖာက္ျပန္လို႔၊ ေနာက္မိန္းမယူလို႔၊ မေထာက္ပံ့ဘဲ စြန္႔ပစ္ထားလို႔၊ ရက္စက္ရုိက္ႏွက္မႈ႔လုပ္လို႔စတဲ့ လင္မယားကြားရွင္းျပတ္စဲေစတဲ့၊ ဥပေဒေရးရာ (အခြင့္အေရးနဲ႔တာ၀န္)အေၾကာင္းေမးျမန္းရပါတယ္။ ေရွ႕ေနရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ထဲမွာ လင္ခန္းမယားခန္းျပတ္စဲရန္ လံုေလာက္ေသာအေၾကာင္း (၅)ခ်က္ျဖစ္တဲ့ (လည္ဆယ္၊ ေဖာက္ျပား၊ ေနာက္မယား ခ်စ္၊ စြန္႔ပစ္၊ ရက္စက္-ဤငါးခ်က္)ကို သိထားရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြ ရွိ/မရွိေမးျမန္း တိုင္ပင္၊ အႀကံေပးရပါတယ္။ လင္ျဖစ္သူက အသားမဲသြားလို႔၊ သြားေခါလာလို႔၊ ညအိပ္ယာထဲမွာ ေဟာက္တတ္လို႔ဆိုတဲ့ မယားျဖစ္သူရဲ႕အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔မညီပါဘူး။ ဥပေဒနဲ႔ အညီ တရားစြဲႏိုင္တဲ့ အမႈ႔မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္-ႏိုင္တဲ့အမႈ႔ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေရွ႕ေနမ်ားက အႀကံေပးေပးရပါတယ္။ တိုင္ပင္အႀကံေပးခေတာင္းရပါတယ္။ (ေပး-၅ေသာင္း)
(၂) အေမြမႈမ်ား
ဒီအမႈမ်ဳိးမွာ လာေရာက္တုိင္ပင္သူအမႈ႔သည္ဟာ အေမြရထုိက္သူအေမြစားအေမြခံ ဟုတ္/မဟုတ္ ေရွ႕ေနက ေမးျမန္းရပါတယ္။ အေမြလမ္းေၾကာင္းမွာ မရွိတဲ့ သူဆိုရင္ အေမြမႈ႔စြဲဆိုရင္လည္း အေမြမရႏိုင္ပါဘူး။ ဥပမာ – အမႈ႕သည္ဟာ ေသသူအေမြရွင္ရဲ႕ ေမြးစားသားပါ၊ အေမြမႈစြဲခ်င္ပါတယ္လို႔ ေျပာလာတယ္။ ေမြးစားတာက ကိတိၳမသားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္နဲ႔ ေမြးစားတာမဟုတ္ဘူး။ ေသသူမွာ သားရင္း၊ သမီးရင္းေတြရွိေနရင္ ဒီေမြးစားသားဆိုသူဟာ အေမြမရႏိုင္ပါဘူး။ ေရွ႕ေနက ဥပေဒေရးရာအရ အခြင့္အေရးမရွိေၾကာင္း အႀကံေပးရပါတယ္။ တိုင္ပင္အႀကံေပးခေတာင္းရပါတယ္။ (ေပး-ေျခာက္ေသာင္း)
(ခ)။ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား
(၁)လိမ္လည္မႈ(၄၂၀)၊ အလြဲသံုးစားမႈ(၄၀၃/၄၀၆)
A အမႈ႔သည္က သူ႔အေပၚတဘက္လူ B ကလိမ္လည္မႈ႔၊ ယံုၾကည္အပ္ႏွံေရးေဖာက္ဖ်က္မႈ႔ (အလြဲသုံးစားမႈ႔နဲ႔)တရားစြဲေတာ့မယ္၊ ဘာျဖစ္ႏိုင္သလဲ အႀကံဥာဏ္လာေတာင္းတတ္ပါတယ္။ (သို႔မဟုတ္)
B အမႈ႔သည္က သူထံကေငြေခ်းၿပီးျပန္မေပးတဲ့ A အေပၚရာဇ၀တ္ေၾကာင္းနဲ႔ တရားစြဲခ်င္ေၾကာင္း လာတုိင္ပင္တတ္ပါတယ္။ ေရွ႔ေနက လိမ္လည္မႈ႔ (ပုဒ္မ -၄၂၀)နဲ႔ အလြဲသံုးစားမႈ႔ (ပုဒ္မ-၄၀၃/၄၀၆)ေျမာက္ေစတဲ့ အဂၤါရပ္မ်ားကို ေျပာျပၿပီးအႀကံေပးရတတ္ပါတယ္။ အႀကံေပး၊ တိုင္ပင္ခ ရပါတယ္။ (ေပး -တစ္သိန္း)
(၂) မယားခိုးမႈ(၄၉၇)
“ဆရာ-ကၽြန္ေတာ္ယူထားတဲ့ မိန္းမမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ (၄)ႏွစ္ ေက်ာင္းသူဘ၀တုန္းက ခိုးရာလိုက္ေျပးဖူးတယ္။ တရား႐ံုးမွာ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ခဲ့ဖူးတယ္တဲ့။ ေနာက္လက္ထပ္ပြဲ ပ်က္သြားၿပီး မယူျဖစ္ေတာ့ဘူးတဲ့။ အခုကၽြန္ေတာ္နဲ႔ လက္ထပ္ၿပီးမွ ကၽြန္ေတာ့္အေပၚ “မယားခိုးမႈ႔”နဲ႔ တရားစြဲဆိုမလို႔ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတယ္။ ဘာျဖစ္ႏိုင္သလဲဆရာ” တဲ့။ (ေပး-ရွစ္ေသာင္း)
(၃) တစ္လင္တစ္မယားဥပေဒ ပုဒ္မ – ၁၃
“ဆရာ-ကၽြန္ေတာ့္ပထမမယားႀကီးက ကၽြန္ေတာ့္ကို တစ္လင္တစ္မယားမႈ႔နဲ႔ တရားစြဲမယ္။ မစြဲေစခ်င္ရင္ ပစၥည္းေတြအကုန္သူ႔ကိုလႊဲေပးရမယ္ ေျပာေနတယ္ဆရာ။ တရားစြဲလို႔၊ ေထာင္က်ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရာထူးလဲျပဳတ္ၿပီ၊ ပစၥည္းလဲဆံုးၿပီ။ ကယ္ပါဦး” တဲ့။ (ေပး- ကိုးေသာင္း)
ဒီလုိနဲ႔ ေရွ႕ေနေတြဟာ အမႈ႔အခင္းမျဖစ္ေသးတဲ့ (တရားမမႈ႔ /ရာဇ၀တ္မႈ႔က) အမႈ႔သည္ေတြကို အႀကံဥာဏ္ေတြေပးရပါတယ္။ အႀကံေပးခ (Consultation Fee)ဆိုတာ ေတာင္းယူၾကပါတယ္။
ကိုျဖဴ ။ ဆရာတို႔ေရွ႕ေန ေရွ႕ရပ္ေတြ (တုိင္ပင္ခ)ကို ဘယ္လိုႏႈန္းနဲ႔ ေတာင္းၾကတာလဲဆရာ။
ယူတီေက ။ “တိုင္ပင္ခ”ဆိုတာ တိုင္ပင္တယ္၊ အႀကံေပးတယ္ဆိုတဲ့အဆင့္မွာ ေပးရတဲ့ ေရွ႕ ေနခ ျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္ပင္ခႏႈန္းကို အမ်ဳိးမ်ဳိးခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး ေရွ႕ေနေတြ ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ ေတာင္းခ်င္သေလာက္ ေတာင္းပါတယ္။ (ဟယ္ —) ဟုတ္ကဲ့။ အခ်ဳိ႕ေရွ႕ေနေတြဟာ ပံုေသႏႈန္းထားနဲ႔ တိုင္ပင္ခ ေတာင္းပါတယ္။ (တစ္ခါတိုင္ပင္ရင္ က်ပ္ငါးေသာင္း) အခ်ဳိ႕ေရွ႕ေနမ်ားၾကေတာ့ တိုင္ပင္ခ်ိန္(အခ်ိန္ကာလ ၾကာျမင့္မႈ႔အေပၚ ေတာင္းပါတယ္) (၁၅)မိနစ္ထိ ငါးေသာင္း၊ ေနာက္ထပ္ (၁၅)မိနစ္လွ်င္ ၃ေသာင္းႏႈန္း တိုင္ပင္ခေပးရပါတယ္။ အမႈ႔သည္နဲ႔ ေရွ႕ေနစေတြတဲ့အခ်ိန္မွာ၊ ေရွ႕ေနဟာအခ်ိန္မွတ္နာရီ (Timer)ဖြင့္ပါတယ္။ ပထမ(၁၅)မိနစ္အတြက္ တိုင္ပင္ခေငြႀကိဳၿပီးေပးရပါတယ္။ (၁၅)မိနစ္ျပည့္ရင္ ေရွ႕ေနက သတိေပးပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ (၁၅)မိနစ္တြက္ေငြထပ္ေပးရပါတယ္။ ေရွ႕ေနခမေပးရင္ ဆက္ၿပီး စကားမေျပာေတာ့ပါဘူး (အိုး —–) အခ်ဳိ႕ကေတာ့အမႈ႔သည္ရဲ႕ခ်မ္းသာမႈ႕ အမႈ႔တန္ဖိုးအေပၚမွာ ၾကည့္ၿပီး တိုင္ပင္ၿပီးမွ (၁)သိန္း(၂)သိန္းေတာင္းၾကတယ္။
ကိုျဖဴ ။ အမႈ႕သည္ေတြထံက ေရွ႕ေနေတြက ဘာျဖစ္လို႔ တိုင္ပင္ခ ေတာင္းၾကတာလဲဆရာ။ ကိုယ့္ကိုေရွ႕ ေနအျဖစ္ငွားလိုက္ရင္ၿပီးတာပဲ “အမႈ႔လိုက္ခ/ေရွ႕ေနခ ထဲမွာ တိုင္ပင္ခပါၿပီးသား မဟုတ္လား ဆရာ။
ယူတီေက။ အမႈ႔သည္နဲ႔ေရွ႕ ေန႔ဆက္ဆံေရးဟာ ကိုျဖဴေျပာသလို အျမဲတန္းေျဖာင့္ေျဖာင့္တန္းတန္း၊ လြယ္လြယ္ကူကူ၊ ေလးေလးစားစားမရွိတတ္ဘူးဗ်။ အမႈ႔တိုင္ပင္ေပမဲ့ တကယ္အမႈ႔ျဖစ္လာေတာ့ အျခားေရွ႕ေနကို ငွားသြားတတ္တယ္။ ပထမတိုင္ပင္ထားတဲ့ ေရွ႕ေနကိုမသံုးေတာ့ဘူး။ အဲဒီပထမေရွ႕ေနခမ်ာ တိုင္ပင္ခလဲယူမထားဘူးဆိုရင္ ဒီအမႈ႔သည္ထံကဘာမွမရေတာ့ဘူး။ ႐ံုးမွာ ေတြ႔ရင္ေတာင္ မသိသလို၊ မေခၚခ်င္သလိုေနတတ္တယ္။ ပိုဆိုးတာက ပထမေရွ႕ေနဟာ ကိုယ့္ကို တိုင္ပင္ထားဖူးတဲ့ အမႈ႔သည္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္အမႈ႔သည္က လာငွားရင္လဲ (ေရွ႕ေနက်င့္၀တ္အရ) လက္မခံရေတာ့ဘူး။ မလိုက္ရေတာ့ဘူးတဲ့ (ကိုယ့္ကိုမငွားလို႔/ တစ္ဘက္ လူငွားလို႔ လိုက္တာလို႔ေျပာလို႔မရဘူး)ေရွ႕ေနႏွစ္ခါနစ္နာတတ္တယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္းၾက ရတာပါဗ်ာ)
ကိုျဖဴ။ အမႈ႕သည္ေတြကလည္း ကိုယ္မငွားဘဲနဲ႔ ဘာလို႔ ေရွ႕ေနထံသြားၿပီးတိုင္ပင္ၾကတာလဲ။
ယူတီေက။ လူနာကအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးရဲ႕ ေဆးခန္းကိုသြားၿပီး ကုိယ္ရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေျပာျပမယ္။ ဆရာ၀န္ႀကီးက ဘာကုထံုး (ေဆးတိုက္/ေဆးထုိး/ခြဲစိတ္)နဲ႔ကုမယ္ဆိုတာကို ေမးမယ္။ လူနာက မႀကိဳက္ရင္ မကုေတာ့ဘူးဗ်ာလို႔(တစ္ျပားမွမေပးဘဲ)ျပန္ထြက္လာမယ္ဆိုရင္ ရပါ့မလား။ ကိုျဖဴ (အဲ) ဒါေပမဲ့ ေရွ႕ေနကို တုိင္ပင္ရင္ေတာ့ ဒီလိုေျပာလို႔ရတယ္။ အမႈ႔သည္ကေရွ႕ေနထံကို လာၿပီးတိုင္ပင္တယ္။
“ဆရာနဲ႔လာၿပီး တုိင္ပင္႐ံုပါ။ ဆရာကူညီႏိုင္မလား/လုပ္ေပးႏိုင္မလား သိခ်င္လို႔ပါ။ ဆရာရဲ႕ အရည္အေသြး၊ ေပါက္ေရာက္မႈ႕၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ႔၊ အဆက္အသြယ္လမ္းေၾကာင္း ေမးၾကည့္ခ်င္ လို႔ပါ။ ကၽြန္ေတာ္အမႈ႕ဆရာလိုက္ေပးလို႔ ႏိုင္မလားသိခ်င္လို႔လာၿပီးစူးစမ္းၾကည့္တာပါ၊ ႀကိဳက္ရင္ ငွားမယ္။ မႀကိဳက္ရင္ဒီတခါ တိုင္ပင္ၿပီးရင္ လွည့္ေတာင္မၾကည့္ေတာ့ပါဘူး၊ ဒါပါပဲ ဆရာ”လို႔ ထုတ္ေဖာ္ၿပီး မေျပာေပမဲ့ စိတ္ထဲမွာ ဒီအတိုင္းသေဘာထားၾကၿပီး တုိင္ပင္ၾကတာပါ။ ကိုျဖဴ-ဒါေၾကာင့္ကိုယ့္ကို တိုင္ပင္ေပမဲ့ ကိုယ္ကိုငွားလိမ့္မယ္ /အမႈ႕အပ္လိမ့္မယ္လို႔တစ္ထစ္ခ် မမွတ္ယူႏိုင္ပါဘူး။ ျမည္းၾကည့္႐ံုသက္သက္ပဲလို႔ ေရွ႕ေနမ်ားက သေဘာထားၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္တုိင္ပင္ခ ေတာင္းရတာပါဗ်ာ။
ကိုျဖဴ ။ ဆရာတို႔ထံလာ တုိင္ပင္တာနဲ႔ တုိင္ပင္ခေငြေတာင္းယူေတာ့ ဆရာတို႔မွာ ဘာေတြမ်ား ပြန္းပဲ့၊ ကုန္သြားလို႔လဲ ဆရာရယ္။
ယူတီေက။ (အခ်ိန္ကုန္-ေလကုန္)
(ဆက္ပါဦးမည္)
ယူတီေက (စိတ္၊ လိပ္၊ ဥ၊ တု)
_ Credit … http://crimenews-journal.com
Comments
Post a Comment